Familiaire kanker en erfelijk aanleg bij kanker

Als er kanker binnen een familie vaker voorkomt dan is er mogelijk sprake van familiaire kanker. Er is dan geen sprake van een erfelijke aanleg!  Toch kan er voor familieleden dan wel een verhoogde kans op een bepaalde kankersoort aanwezig zijn.

Verklaringen voor familiaire kanker kunnen zijn:

Toeval
Kanker komt helaas vaak voor. Bij mannen krijgt 1 op de 2 in zijn leven met kanker te maken. Bij vrouwen is dit ongeveer 1 op de 3. Er is dus een vrij grote kans dat kanker bij meerdere personen binnen een familie voorkomt. Kankersoorten die veel voorkomen zijn dikkedarmkanker, prostaatkanker, longkanker, borstkanker en bepaalde vormen van huidkanker. Krijgen meerdere personen binnen een familie kanker dan berust dat op toeval.

Gewoontes
Binnen een familie kunnen er bepaalde gewoontes aanwezig zijn die het risico op kanker verhogen. Denk aan rokers, eetgewoonten of blootstelling van de huid aan de zon.

Onbekende mutatie
Nog altijd niet duidelijk is welke mutaties van cellen in ons lichaam een verhoogd risico op kanker geven. Binnen een familie kan dus wel sprake zijn van een erfelijke aanleg voor kanker. Er is dan een bepaald gen aanwezig.

Erfelijke aanleg kanker

Het woord aanleg zegt eigenlijk alles. Kanker kun je niet erven maar de aanleg voor een bepaalde soort kanker wel. Zelfs is een aanleg voor meerdere soorten kanker mogelijk. Een erfelijke aanleg kan van ouder op kind worden doorgegeven.

Bij een erfelijke aanleg gaat het om het doorgeven van een verandering in het DNA (erfelijk materiaal). Dit soort veranderingen noemen we ook wel mutaties.

Erfelijke aanleg op kanker speelt een rol in ongeveer 5% van de gevallen van kanker een rol. Overigens kan dit per kankersoort verschillen.

Verwantschap
Bij onderzoek naar erfelijke aanleg voor kanker in een familie speelt verwantschap een rol. Verwantschap wil zeggen: wat de relatie tussen 2 familieleden is.

Eerstegraads verwantschap: er is een directe bloedlijn tussen de familieleden, bijvoorbeeld ouder-kind of broer-zus. Tweedegraads verwantschap: er zit een schakel tussen, zoals bij grootouder-kleinkind of neef-oom.

Verwantschappen in een familie worden in kaart gebracht met een stamboom. Met deze stamboom kan stamboomonderzoek worden gedaan. Zo kan worden bepaald hoe groot de kans voor een familielid is op een erfelijke aanleg voor kanker. Dit heet een patroon van overerving.

Kenmerken erfelijke aanleg:

• Dezelfde soort kanker komt voor bij 2 of meer verwanten uit verschillende generaties. Bijvoorbeeld borstkanker bij een tante en een zus.
• De ziekte ontstaat op jongere leeftijd dan gebruikelijk is. Welke leeftijd jonger dan gemiddeld is, verschilt per kankersoort. 
• Er zitten meerdere tumoren in 1 orgaan die los van elkaar zijn ontstaan. Bijvoorbeeld meerdere dikkedarmtumoren.
• Er zitten tumoren in 2 dezelfde organen. Bijvoorbeeld een tumor in beide borsten.
• Twee keer een melanoom bij dezelfde persoon.
• Een specifieke combinatie van verschillende soorten kanker komt voor bij 1 persoon of binnen 1 familie. Bijvoorbeeld borst- en eierstokkanker of dikkedarm- en baarmoederkanker.

Hoe meer van bovenstaande kenmerken van toepassing zijn, hoe groter de kans dat er sprake is van een erfelijke aanleg. Of iemand ook echt een erfelijke aanleg heeft, wordt vastgesteld met DNA onderzoek. 

Bron: Kanker.nl 

   Redactie 24gezondheid.nl

​