De pest in Nederland

Wat is de pest ook alweer?

De pest is een infectieziekte die van de 14e tot en met de 19e eeuw in Europa veelvuldig, bij vlagen epidemisch en zelfs pandemisch voorkwam en enorme aantallen slachtoffers maakte. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Yersinia pestis of pestbacil. De meest voorkomende verschijningsvormen van de pest zijn builenpest en longpest. Men schat dat door de Zwarte Dood van 1347-1351 een derde deel van alle Europeanen, destijds enkele tientallen miljoenen, het leven liet.

Behalve op Antarctica en in Australië en Europa komt de pest nog steeds op alle continenten voor onder zwarte en bruine ratten en onder een aantal andere voor de pest vatbare zoogdieren (vooral knaagdieren). Incidenteel raken mensen met de pest besmet. Daarbij gaat het voornamelijk om arme landarbeiders en hun gezinnen, die in afgelegen dorpen in het zuiden van Afrika wonen, bijvoorbeeld in Zambia, Madagaskar en Malawi, of om mensen die in afgelegen en dunbevolkte delen van Azië wonen, bijvoorbeeld in Kazachstan, Kirgizië, Binnen-Mongolië en Nepal. Zie de kaart aan de rechterkant voor een overzicht van de wereldwijde verspreiding van de pest.

De pest vormt voor medici geen probleem meer omdat de ziekte over het algemeen snel en effectief bestreden kan worden met behulp van verschillende goedkope antibiotica, zoals tetracycline en doxycycline. In Nederland valt de ziekte onder categorie B1 van de Infectieziektenwet. Dat betekent dat binnen 24 uur na constatering door een arts, of bij een gegrond vermoeden ervan, er melding moet worden gedaan bij een GGD.

Bron: Wikipedia

Komt de pest nog steeds voor?

De ergste uitbraak in vijftig jaar op Madagaskar
Tegenwoordig komt de pest voor in Afrika, Azië en Noord en Zuid Amerika. Vooral op het eiland Madagaskar zijn regelmatig uitbraken. Van augustus tot november 2017 heeft daar de ergste pestepidemie in 50 jaar plaatsgevonden. In amper 4 maanden tijd raakten 2417 mensen besmet, waarvan 209 mensen stierven. Ook zijn ruim 10.000 mensen uit voorzorg behandeld met antibiotica. De pestuitbraak lijkt sinds eind november onder controle, maar volgens de WHO zijn er meerdere verontrustende signalen. Zo is de uitbraak begonnen buiten het jaarlijks terugkerende pestseizoen en heerste de pest in enkele grote steden en gebieden waar de pest niet van nature voorkomt. Meestal gaat het bij uitbraken om de builenpest, maar de afgelopen jaren is er een toename van het aantal gevallen van de veel besmettelijkere en gevaarlijkere longpest.

De Zwarte Dood in vroegere tijden in Nederland

De Zwarte Dood kwam ook in Nederland aan wal, om precies te zijn in het jaar 1349. Schippers die meevoeren met de internationale handelsschepen werden ziek toen ze aan land kwamen. Dit voor het eerst in de Zuidelijke Nederlanden.

Al vrij snel werden er steeds meer mensen ziek. Hoofdpijn, koorts en zwarte bulten op hun lichaam werden hun deel. Ofwel ze leden aan de builenpest. Deze ziekte was vanuit Azië via het Midden-Oosten naar Europa verspreid.

Steden waren niet al te schoon in de middeleeuwen, zeg maar gewoon vies. Er liepen veel ratten rond maar er was dan ook ontzettend veel afval. Mensen die werden besmet gingen allemaal dood. Uiteraard was er in die tijd geen medicijn.

Het duurde maar liefst ruim 200 jaar voordat de builenpest in het grootste deel van de wereld en dus ook Nederland verdween.

Lees de zeer interessante studie van Joris Roosen en Daniel R. Curtis

Hieronder de korte intro:

Quote

Hoewel het denkbeeldige idee dat de Zwarte Dood aan de Lage Landen voorbijging al lang verworpen is, blijft toch een hardnekkige opvatting bestaan ​​dat de Lage Landen in een breder Europees perspectief slechts een 'lichte aanraking' van de pest hebben ervaren, en snel en volledig herstelden. In dit artikel blijkt echter uit een reeks van verspreide bronnen voor de Zuidelijke Nederlanden, samen met een nieuwe database met overlijdensgegevens voor Henegouwen, dat de Zwarte Dood ernstig was, misschien niet minder ernstig dan andere delen van West-Europa; dat ernstige plagen gedurende de veertiende en vijftiende eeuw voortduurden; en dat de Zwarte Dood en terugkerende plagen zich over uitgestrekte gebieden verspreidden, inclusief het platteland.

Unquote

Lees verder: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/ehr.12667

Joris Roosen, Daniel R. Curtis